Ekonomitë e Evropës Lindore janë futur në vitin e tyre më të keq që nga kriza globale financiare, sipas parashikimeve të reja të lëshuara nga Instituti i Vjenës për Studime Ekonomike Ndërkombëtare (wiiw). Realiteti i ri që ka krijuar koronavirusi tashmë po ndikon në rrjetet e prodhimit, duke kufizuar ndjeshëm aktivitetin në sektorë të tillë si turizmi, aviacioni, energjia dhe prodhimi.
Sipas skenarit më të rëndë Nisma e Vjenës parashikon se rritja ekonomike në 23 vendet e Europës Qendrore, Lindore dhe Juglindore (CESEE) ku bën pjesë edhe Shqipëria do të ishte 1.1% këtë vit.
Nisma e Vienës parashikon se vendet që varen nga eksportet e energjisë (Rusia dhe Kazakistani) ose turizmit (Kroacia, Sllovenia, Shqipëria dhe Mali i Zi) ka të ngjarë të preken keq.
Skenari i rëndë i Nismës së Vienës supozon se përhapja e virusit mund të vijojë deri në mesin e vitit 2020, dhe se bota do të ketë një reagim të fortë dhe të koordinuar. Nëse njëra ose të dyja këto kushte nuk përmbushen, atëherë rezultati ekonomik do të jetë edhe më negativ.
Në të gjitha skenarët, vendet e të tilla si Kazakinstani dhe Turqia do të preken më keq, së vendet anëtare të BE-së dhe disa vende të Ballkanit Perëndimor. Vendet anëtare të BE-sënë rajonin CESEE janë përgjithësisht më të pasura, kanë sisteme më të mira të kujdesit shëndetësor dhe do të kenë më shumë hapësirë për të miratuar politika fiskale dhe monetare ekspansioniste për të kompensuar rënien.
Në përgjithësi, parashikimet e wiiw tregojnë se pasojat negative ekonomike tëkoronavirusit për këto vende do të jenë më pak të rënda sesa në pjesën tjetër të CESEE. Vendet e Ballkanit Perëndimor, Turqia, vendet e Komonuelthit dhe Ukraina do të kenë të vështirë të frenojnë rënien ekonomike për shkak tëhapsirave të kufizuara për manovra fiskale. Gjithashtu këto vende kanë sisteme më të këqija të kujdesit shëndetësor.
Përtej vitit 2020, këndvështrimi iwiiw mbetet gjerësisht i pandryshuar, megjithëse instituti sheh rreziqe materiale në ulje në varësi të shkallës së përgjigjes ndaj COVID.
Në 2021-2022, wiiw pret rritje ekonomike nën 3% në BE-CEE, ndërsa rritja në Ballkanin Perëndimor do te jetë poak më e mirë.
Jashtë BE-CEE dhe Ballkanit Perëndimor, para-koronavirus, wiiw kishte bërë rishikime të rëndësishme rritëse në parashikimet e saj të PBB-së për ekonomitë më të mëdha (Turqia, Rusia dhe Ukraina), bazuar në politika më ekspansioniste fiskale dhe / ose monetare. Sidoqoftë, pa reforma strukturore ekzistojnë rreziqe të mëdha negative për qëndrueshmërinë e rritjes.
Koronavirusi ka devijuar përkohësisht vëmendjen e ekonomistëve dhe politikë-bërësve nga çështje të tjera themelore me të cilat përballet CESEE. Një nga çështjet më të mëdha të rajonit është papunësia, e cila ka të ngjarë të bëhet më e mprehtë dhe më pas do të kërcënojë qëndrueshmërinë e modelit ekonomik të rajonit.
Dixhitalizimi mund të ndihmojë CESEE për të rritur produktivitetin e ekonomive të saj duke zhvilluar sektorë më produktivë të shërbimeve dhe duke rritur shërbimin e proceseve të tyre të prodhimit.
