Një teknologji që as nuk ekziston akoma po nxit një garë të re globale. Kërkimi për gjeneratën e 6-të të teknologjisë wireless, gjithashtu e njohur si 6G, po mbledh miliona në investime publike dhe private, pavarësisht vendosjes së pararendësit të saj, 5G i cili është ende në fazat e hershme.
Javën e kaluar Shtetet e Bashkuara dhe Japonia u zotuan të “ringjallin” aleancën e tyre përmes një partneriteti mbi konkurrencën dhe inovacionin. Lista e angazhimeve të përbashkëta përfshinte 2.5 miliardë dollarë nga SHBA-ja dhe 2 miliardë dollarë nga Japonia për “kërkimin, zhvillimin, testimin dhe vendosjen e rrjeteve të sigurta dhe TIK të avancuar, duke përfshirë 5G dhe gjeneratën e ardhshme të lëvizshme të rrjeteve “6G” ose “Përtej 5G”.
Koha e lëvizjes nuk ishte e rastësishme. Muajin e kaluar, Kina, tashmë një lider në teknologjinë 5G, kishte njoftuar se kërkimi dhe zhvillimi i 6G do të jetë një përparësi kryesore në planin e saj të ardhshëm pesë-vjeçar (2021-25). Planet pesë-vjeçare janë hartuar dhe zbatuar nga Partia Komuniste e Kinës për të formuar ekonominë dhe për të filluar reformat.
Koreja e Jugut kapërceu edhe më herët në 6G: në gusht 2020, qeveria zbuloi një paketë fillestare prej 200 miliardë KRW rreth 142 milion € për 2021 e tutje. Kompanitë si Samsung, Huawei, Qualcomm, Apple, Facebook, Nokia dhe Ericsson gjithashtu po hartojnë plane dhe aleanca për të përdorur revolucionin 6G.
Por teknologjia është vite larg materializimit: vlerësimet aktuale tregojnë se komercializimi mund të fillojë midis viteve 2027 dhe 2028, me 6G të bëhet rrjedhë gjatë viteve 2030.
Çfarë saktësisht është 6G?
Teknologjitë mobile evoluojnë në cikle 10-vjeçare, duke ndryshuar mënyrën e komunikimit dhe përdorimit të pajisjeve tona. Në fillim të shekullit, 3G solli internetin në celularët tanë dhe filloi epokën e Blackberry. Dhjetë vjet më vonë, 4G prezantoi streaming, thirrje Skype, video HD, mediat sociale dhe lojëra online. Mbretërimi i smartphone-ve filloi kështu.
Sot po kalojmë revolucionin e gjeneratës së pestë (5G) që premton shpejtësi deri në 10 gigabajt në sekondë falë vonesës së tij ultra-të ulët dhe kapacitetit masiv të rrjetit. Ndërsa kjo shpejtësi maksimale nuk do të arrihet së shpejti, vetëm 5G pritet të transformojë mënyrën në të cilën njerëzit përdorin dhe lidhen me pajisjet dhe mjedisin e tyre.
I ashtuquajturi Internet of Things, ku miliarda pajisje të ndërlidhura në të gjithë botën mbledhin, përpunojnë dhe ndajnë të dhëna, do të krijohet. Automjetet autonome, industria e automatizuar, realiteti i shtuar dhe qytetet inteligjente do të bëhen të përhapura falë vendosjes në 5G, të cilat mund të gjenerojnë rreth 13 trilionë dollarë me vlerë ekonomike globale dhe më shumë se 20 milion vende pune deri në 2035.
Por 6G dëshiron të shkojë më tej dhe të fusë njerëzimin në ‘Internetin e Shqisave’, një bashkim në kohë reale i botës dixhitale dhe fizike që do t’u mundësojë përdoruesve të ndërveprojnë me pesë shqisat e tyre: shikimin, tingullin, shijen, nuhatjen dhe prekjen. Kompjuterët me avantazh, inteligjenca artificiale dhe realiteti virtual do të ndërthuren për të krijuar një univers pa ndërprerje dhe implikuese të implanteve Wi-Fi, sipërfaqeve qelizore dhe hologramave.
Gjenerata e gjashtë e teknologjisë wireless mund të arrijë shpejtësi deri në 1 terabajt për sekondë, që do të thotë 100 herë më shumë se diapazoni më i shpejtë hipotetik i 5G. Kjo shpejtësi mbresëlënëse, e pamundur të kuptohet sot, përfundimisht mund t’u lejojë përdoruesve të shkarkojnë me dhjetëra, ndoshta qindra, filma në vetëm një sekondë. Biznesi, kujdesi shëndetësor dhe transporti do të transformohen përgjithmonë.
“Me 6G, ju mund të rimendoni thelbësisht të gjitha ekosistemet ekonomike dhe njerëzore dhe të krijoni një lloj versioni të rritur të realitetit. Mendoni për prodhimin, mendoni për arsimin, mendoni për argëtim”, është shprehur Alessandro Gropelli, drejtor i strategjisë dhe komunikimit në Telekomunikacionin Europian, Shoqata e Operatorëve të Rrjetit (ETNO).
“Unë mendoj se vizioni i 6G që po zhvillohet nga akademikët sot shkon në drejtim të gjetjes së zgjidhjeve për sfidat që sot janë shumë komplekse dhe kështu do të bëjë jetën e njerëzve potencialisht shumë më të mirë, sepse ne do të jemi në gjendje t’i kapërcejmë ato sfida që me teknologjinë aktuale dhe njohuritë aktuale, ne ende nuk jemi në gjendje ta kuptojmë plotësisht, “shton Gropelli. “Është pak vizionare, por është emocionuese.”
Gara e vetë Europës
Përballë veprimit vendimtar të ndërmarrë në Shtetet e Bashkuara dhe Azi, Bashkimi Europian po bën gjithashtu lëvizjet e veta për të marrë teknologjinë 6G ndërsa vazhdon të vendosë rrjete 5G. Sipas planit të veprimit 5G të BE, të gjitha zonat e populluara në bllok duhet të kenë 5G deri në 2030. Por deri atëherë, 6G mund të jetë tashmë në dispozicion për klientët.
Me këtë në mendje, Komisioni Europian miratoi në shkurt një propozim legjislativ për periudhën 2021-2027 duke vendosur 900 milion € për të “koordinuar aktivitetet kërkimore në teknologjinë 6G nën Horizon Europe si dhe iniciativat e vendosjes 5G”. Komisioni shpreson të përdorë një shumë të ngjashme nga sektori privat, duke arritur 1.8 miliardë euro në investime totale. Shtetet anëtare po shikojnë shumë përpara: Gjermania ka vendosur në tryezë 700 milion euro për R&D 6G për pesë vitet e ardhshme.
Ndërsa BE humbi garat e mediave sociale dhe smartphone kundër Shteteve të Bashkuara, Korenë e Jugut dhe Kinë, ajo ka qenë në gjendje të lulëzojë në garën 5G. Nokia i Finlandës dhe Ericsson i Suedisë, së bashku me Huawei të Kinës, dominojnë me lehtësi në tregun aktual. Ndalimi i plotë ose i pjesshëm që shumë vende perëndimore i kanë vendosur Huawei, pas një shtytjeje të përqendruar nga Shtëpia e Bardhë, ka ndihmuar dy gjigantët nordikë të mbajnë qëndrimet e tyre dhe të vazhdojnë të rriten. Brukseli është i bindur se një pozicion i ngjashëm i spikatur mund të përsëritet në maratonën 6G.
“Është e rëndësishme që Europa të ruajë kapacitetet e saj teknologjike. Ne e dimë që kemi dy nga tre furnizuesit kryesorë të pajisjeve. Kështu që kjo është një pikënisje e mirë,” tha Peter Stuckmann, kreu i njësisë së ardhshme të sistemeve të lidhjes të Komisionit Europian.
“Ne po fillojmë programet tona kryesore të kërkimit. Pra, ne do të bëjmë një hap tjetër ndryshimi në performancë, për shembull, duke mundësuar kapacitetin terabit për të mbështetur teleprezencën ose, për shembull, binjakët dixhitalë të rrethinës sonë.”
Përveç aplikacioneve në dukje të pafund dhe frymëzuese që 6G mund të ketë, gjenerata e re wireless pritet të vijë me ndërlikimet e veta gjeopolitike. Deklarata e përbashkët SHBA-Japoni dëshmon se ata që nuk morën pjesë në garën 5G nuk janë të gatshëm të pranojnë tjetrin.
Të dy vendet në mënyrë të theksuar kërkuan përparimin e Rrjeteve të Hapura të Radios së Hapur (Open-RAN), një sistem ku operatorët e rrjetit celular mund të përdorin pajisje nga shitës të shumtë dhe të sigurojnë ndërveprimin. Në sistemet tona aktuale të mbyllura RAN, operatorët (si Vodafone dhe Telefonica) janë të detyruar të mbështeten në pajisje ekskluzivisht nga një shitës (si Huawei dhe Nokia).
Në teori, Open-RAN do të lejojë që kompanitë e telekomit dhe qeveritë të anashkalojnë lehtësisht ofruesit që vlerësohen të rrezikshëm ose të pasigurt pa pasur nevojë të shpenzojnë miliona për t’i zëvendësuar ato.
Open-RAN, ashtu si 6G, ende nuk ka dalë në botën reale. Por popullariteti i tij në rritje sugjeron një etje për një mjedis më të arritshëm, dinamik dhe gjithëpërfshirës, ku ambiciet kombëtare do të mbesin praktikisht të njëjtat: të jesh i pari./SCAN Magazine/
