Midis inflacionit, rritjes së çmimeve të gazit dhe krizës së vazhdueshme të pasurive të paluajtshme, ekonomia amerikane duket e pezulluar, në pritje të asaj që disa ekonomistë mendojnë se është e pashmangshme: një recesion.
Sipas një sondazhi të fundit nga Shoqata Kombëtare e Ekonomisë së Biznesit (NABE), 72% e ekonomistëve presin një recesion nga mesi i vitit të ardhshëm – me 19% që thonë se mund të ketë filluar tashmë, raportoi CNN.
Çfarë mund të shkaktojë recesionin?
Një recesion del nga një ndërthurje faktorësh që përfundimisht arrijnë në krye. Për shembull, Recesioni i Madh i vitit 2008 doli nga një kolaps i tregut të banesave, që u nxit nga rregulloret e pamjaftueshme, normat e ulëta të interesit dhe hipotekat e këqija.
Sot, ekonomia është në një gjendje të brishtë, me kufizime të vazhdueshme të zinxhirit të furnizimit që kanë nxitur pjesërisht inflacionin në rritje, i cili më pas ka rritur koston e jetesës, duke ndikuar në forca të tjera ekonomike si strehimi dhe tregu i punës.
Kur inflacioni arriti në nivele rekord në qershor, Fed rriti normat e interesit me gjysmë pikë përqindjeje, pastaj përsëri në Korrik në 0.75 pikë në një përpjekje për të zbutur inflacionin. Megjithatë, rritja e normave të interesit nga Fed shpesh ndikon në ekonominë më të madhe, pasi normat më të larta priren të ndikojnë negativisht në çmimet e aksioneve dhe të ardhurat, të cilat mund të shkaktojnë një rënie ekonomike.
“Fed ngadalëson ekonominë duke rritur normat e interesit, gjë që shkurton shpenzimet”, tha ekonomisti i Princeton Alan Blinder për NPR. “Nëse bëni shumë nga kjo, do të keni një recesion.”
Çfarë mendojnë ekonomistët?
Sondazhi paraqiti përgjigje nga 198 anëtarë të NABE, duke zbuluar një pabarazi mendimesh me “më pak qartësi se zakonisht për perspektivën,” tha në një deklaratë të hënën presidenti i NABE David Altig.
Ekonomistët u pyetën se sa të sigurt ishin ata për aftësinë e Fed për të zbutur inflacionin në objektivin e tij prej 2% në dy vitet e ardhshme, pa shkaktuar një rënie ekonomike. Vetëm 27% e të anketuarve thanë se ishin “të sigurt”, “disi të sigurt” ose “shumë të sigurt” se inflacioni mund të kontrollohej pa shkaktuar një recesion. 73% e tjerë shënuan se ishin “jo shumë të sigurt” ose “aspak të sigurt”.
Kjo sinjalizon se gjendja e ekonomisë mbetet e pasigurt, me vetë kryetarin e Fed-it, Jerome Powell, që deklaroi në takimin e fundit të politikave më 27 korrik se është e vështirë të parashikohet “me ndonjë besim në kohë normale … çfarë do të bëjë ekonomia në gjashtë apo 12 muaj. Këto nuk janë kohë normale”.
Pse është e vështirë të dihet me siguri nëse jemi në një recesion
Ndërsa ekonomia është tkurrur në dy tremujorët e fundit, tregu i punës mbetet i fortë, me mbi 500,000 vende pune të shtuara në Krrik dhe shpenzimet e shitjes me pakicë u rritën me 10.1% krahasuar me vitin e kaluar.
Këto kushte vazhdojnë t’i shtyjnë ekonomistët në të dy skajet e spektrit, duke i bërë parashikimet e recesionit të afërt një pyetje të vazhdueshme “jemi apo nuk jemi?” Pavarësisht se rritja e normës së Fed-it është një pararendës i zakonshëm i një rënieje, disa ekspertë mbeten optimistë për qëndrueshmërinë e vazhdueshme të konsumatorëve në vazhdën e inflacionit të lartë rekord dhe ndryshimeve të tregut.
“Ndërsa konsumatorët po ndiejnë barrën e çmimeve ende të ngritura, ata mbeten elastik”, tha Kathy Bostjancic, kryeekonomistja amerikane në Oxford Economics në Nju Jork për Reuters. “Kombinimi i tregut të fortë të punës dhe shpenzimeve të forta të konsumatorëve duket se do ta mbajë ekonominë jashtë territorit të recesionit.”
