Zëdhënësi i Kompanisë Kosovare për Distribuim me Energji Elektrike në Kosovë (KEDS), Viktor Buzhala, ka diskutuar në emisionin Frontal të T7 për gjendjen aktuale të sektorit energjetik të vendit dhe zhvillimet e fundit në furnizimin me energji elektrike.
Qytetarët e Kosovës përjetuan, në një kohë të çuditshme, reduktime të energjisë elektrike gjatë muajit gusht këtë vit. Buzhala ka sqaruar se reduktimet aplikohen për një sërë faktorësh, të cilët mjaft shpesh, disa prej tyre janë jashtë kontrollit të tyre.
Kështu ndodhi muajin e kaluar, pasi njësitë e termocentraleve operuese me qymyr të KEK-ut po i nënshtroheshin remonteve ose po dilnin jashtë sistemit, duke lënë konsumin edhe pse më të vogël pa furnizim të mjaftueshëm dhe duke e lënë vendin të kërkojë diku tjetër për sa i përket importeve për të mbuluar hendeku dhe të sigurojë furnizim të rregullt.
Prodhimi në vend nuk mbulon konsumin
Në këtë kuptim, një nga faktorët është prodhimi vendas, kur ai nuk plotëson kërkesën vendase, boshllëku duhet të plotësohet nga faktori i dytë – importet – të cilat që nga kriza energjetike e vitit të kaluar kanë pësuar çmime të jashtëzakonshme.
Megjithatë, sezoni i dimrit po afron dhe me këtë temperaturat e ulëta paraqesin një detyrë të rëndë për sistemin energjetik të vendit, pasi vitet e fundit konsumatorët janë zhvendosur nga burimet alternative të energjisë për ngrohje në energjinë elektrike.
Në pyetjen se a do të duhet të ngrijnë qytetarët këtë vit, Buzhala është përgjigjur se nëse të gjithë shpresojnë ta ngrohin shtëpinë e tyre me energji elektrike, fatkeqësisht ky do të jetë rezultati.
“Realisht nuk kemi me u mërdhi, por nëse shpresojmë që të ngrohemi të gjithë me energji elektrike atëherë rrezikojmë të mërdhihemi”, tha Buzhala.
“Cka nënkupton kjo? Qysh sot, secili që ka mundësi duhet që kaldat që i ka me rrymë t’i transferojë në pellet, në dru, në forma alternative. Rryma, jo vetëm tek ne, po rryma nuk është opsion askund në Evropë, nuk është opsion i sigurt”, tha Buzhala.
“Varet nga tre faktorë. Prodhimi vendor i cili është konstant, e dijmë cili është, konsumi dhe cmimet në berzat ndërkombëtare”, tha ai.
Importi i energjisë elektrike mund t’i kushtojë Kosovës deri në 150 milionë euro në muaj, gjetja e alternativave për ngrohje dhe kursimi i energjisë elektrike është më se gjëja e duhur për t’u bërë
Buzhala përsëri theksoi rritjen e pakontrollueshme dhe të vazhdueshme të çmimeve në tregjet e huaja të energjisë, duke nënvizuar se nëse vendi do të importonte rregullisht për të mbuluar hendekun midis prodhimit vendor dhe kërkesës dimërore, që shkon dikun në mungesë të 400MW, atëherë kostot mund të arrijnë në 5 milionë euro në ditë ose 150 milionë vetëm në muaj. në importet e energjisë elektrike.
Ai shpjegoi se një grup familjesh në Kosovë janë në gjendje të paguajnë me çmimet që do t’i nevojiten vendit për të importuar në dimër.
“Nëse ne e konusmojmë aq sa prodhojmë nuk kemi kurfar ndikimi nga kriza”, theksoi Buzhala.
“Cmimet në berzat ndërkombëtare aktualisht janë jashtëzakonisht të pafavorshme për xhepat e konsumatorëve Kosovarë, nuk mund të përballohen”, theksoi ai.
Çmimet e rrymës në berzat ndërkombëtare, jashtzakonisht të pafavorshme për xhepat e konsumatorëve në Kosovë
“Po flasim për një kosto e cila po të mbulohet komplet ai hendeku në mes të prodhimit vendor dhe konsumit shkon diku 5 milion euro me cmimet që parashihen të jenë, shkon 5 milion euro në ditë. 5 milion euro në ditë vetëm për energji elektrike Kosova nuk i ka, apo 150 milion në muaj”, tha ai.
“Një familje, një shtëpi mesatare harxhon diku 2000 deri në 3000 kilovat nëse ngrohet me energji elektrike gjatë dimrit, pra po flasim për 2000 deri në 3000 euro faturë mujore. A kanë ta paguajnë? Jo, nuk kanë. Prandaj nuk është alternativë. Sikur të kishin skish me qenë problem kjo për ne”, tha Buzhala.
“Sepse neve duhet të na mbulohen kostot, sepse kjo është kosto komplet e sistemit, aty hynë prodhimi i energjisë elektrike nga KEK, nga burimet e ripërtëritshme, pastaj për KOSTT, për KEDS, për KESCO, ajo faturë që vije është komplet sistemi”, tha ai.
“Dhe ajo faturë duhet të mbulojë secilën kosto, dhe nëse kosto e blerjes është 1000 euro për megavat atëherë duhet të mbulohet ajo kosto”, theksoi ai.
“Prandaj nuk është alternativë. Sepse energjia që blihet nga prodhimi vendor që u servohet konsumatorëve kosovarë nga sistemi është diku 20 herë deri në 50 herë, dimrit mund të shkojë deri në 50 herë, më e lirë se sa në tregjet ndërkombëtare”, tha ai.
Nëse reduktimet elektrike në muajin gusht kanë qenë 6-2, çfare mund të jenë ato në dhjetor?
Në pyetjen se a është marrë ndonjë vendim apo plan lidhur me reduktimet e pashmangshme të energjisë elektrike, Buzhala ka shpjeguar se as ai dhe as KEDS-i nuk e kanë atë përgjigje “1 milion dollarëshe”.
Megjithatë, ai shpjegoi se kompania do të dalë me fushata agresive për të theksuar rëndësinë e kursimit të energjisë elektrike.
“Është një pyetje 1 milion dollarëshe. Nuk e kemi përgjigjen, sepse nga tre faktorët që u përmenden, dy prej tyre nuk i dijmë”, tha ai.
“Faktori X është konsumi të cilin ne nuk e dijmë, fatkeqësisht është më i lartë se sa që i kemi pasur pritjet, mirëpo ne do të hyjmë në fushata më agresive të kursimit sepse është e vetmja alternativë dhe cmimet në berzat ndërkombëtare”, theksoi Buzhala.
Janë diskutuar edhe mundësitë dhe opsionet që ka Kosova për importimin e energjisë elektrike dhe ndihmën e theksuar që mund të merret nga Shqipëria fqinje, duke pasur parasysh marrëveshjen mes KESH-it dhe KEK-ut.
Shqipëria nuk është një fuqi energjetike, madje vendi është një importues më i madh i energjisë elektrike se Kosova
Buzhala shpjegoi se Shqipëria nuk është një fuqi energjetike, madje vendi është një importues më i madh i energjisë elektrike se Kosova.
“Shqipëria nuk është ndonjë prodhues i madh i energjisë elektrike. Ka probleme tejet të mëdha edhe brenda, edhe ata janë importues të mëdhenj të energjisë elektrike madje importues më i madh se ne. Ata janë të lidhur kryekput nga rezervat hidrike”, tha ai.
“Jemi dëshmitarë, ata kanë blerë deri në 7 milion euro energji elektrike në pikun e verës brenda një vikendi”, tha ai.
Zëdhënësi i KEDS-it ka diskutuar edhe për rëndësinë e përparimeve teknologjike që do të mundësonin përdorimin e energjisë elektrike atëherë kur është më e nevojshme – jo vetëm kur prodhohet.
Teknologjia në fjalë është bateritë e ruajtjes së energjisë në shkallë të gjerë, të cilat Kosova do t’i përfitojë dhe t’i përdorë përmes Programit COMPACT në bashkëpunim me Korporatën e Sfidës së Mijëvjeçarit (MCC).
“Ky sistemi që u marr nga MCC i cili do të vendoset në asetet e KOSTT është pikërisht për këtë cështje”, tha ai.
“Në këto rrethana atëherë ajo energji elektrike në ato batëri ruhet gjatë natës për me u shpenzu gjatë ditës kur është koha e pikut, ta zëmë gjatë mbrëmjes prej orës 6 deri në orën 10 të natës ajo është piku më i madhi”, theksoi ai.
“Për mënyrën e re të subvnecionimit tha që duhet të flasë qeveria e Kosovës pasi që është inicitiavë nga ana e tyre”, tha Buzhala.
