Banka Evropiane për Rindërtim dhe Zhvillim ka nënvizuar përmes një deklarate angazhimin e saj të fortë në rajonin e Ballkanit Perëndimor në vitin 2023 me investime rekord prej më shumë se 1.63 miliardë euro në 100 projekte. Kjo pason një total prej 1.28 miliardë eurosh në 2022.
Matteo Colangeli, Drejtor Rajonal i BERZH-it për Ballkanin Perëndimor, tha:
“Ne vazhdojmë të rrisim praninë tonë në Ballkanin Perëndimor, i cili është një rajon strategjik për ne; rajoni mori nivele rekord investimesh nga BERZH vitin e kaluar. Për ta vënë këtë në perspektivë, ne kontribuuam më shumë se 12 për qind të vëllimit të përgjithshëm të biznesit të BERZH-it për këto ekonomi të vogla në vitin 2023, e cila, në terma relativë, arrin në më shumë se 1.2 për qind të produktit të brendshëm bruto (PBB) të rajonit, ose rreth 100 € për frymë. Si institucioni më i madh financiar ndërkombëtar në Ballkanin Perëndimor, ne planifikojmë të vazhdojmë të rrisim aktivitetin tonë dhe të zgjerojmë praninë tonë në terren, e cila tashmë është e barabartë me afro 150 profesionistë në të gjashtë zyrat e rajonit.”
Me tranzicionin e gjelbër si një nga prioritetet e saj kryesore, Banka mbështeti investimet në energjinë e rinovueshme dhe ndihmoi ekonomitë e Ballkanit Perëndimor të nisin ankande konkurruese, duke rritur pjesën e energjisë së pastër në përzierjet e tyre të energjisë.
Me mbështetjen e Bashkimit Evropian (BE) dhe Kornizës së Investimeve të Ballkanit Perëndimor, Banka vazhdoi të financojë përmirësime në lidhjen e transportit, veçanërisht hekurudhor. Infrastruktura mjedisore ishte gjithashtu një nga fushat kryesore të mbështetjes në vitin 2023, veçanërisht projektet në menaxhimin e mbetjeve të ngurta dhe trajtimin e ujërave të zeza.
Në partneritet me bankat komerciale lokale, Banka dha më shumë se 500 milionë euro në financim për ndërmarrjet e vogla dhe të mesme (SME) lokale në rajon, duke i ndihmuar ato të përmirësojnë konkurrencën e tyre dhe të bëhen më të gjelbër dhe dixhital, me fokus të veçantë tek grate, dhe ndërmarrjet e udhëhequra nga të rinjtë.
Programi i Bankës Këshilla për Bizneset e Vogla mbështeti më shumë se 1000 NVM në rritjen e njohurive dhe konkurrencës së tyre, dhe programi i saj Star Venture vazhdoi të zhvillonte inovacionin dhe ekosistemin fillestar.
Në Kosovë, Banka ka investuar 81 milionë euro përmes 16 projekteve, ku pjesa më e madhe i drejtohet sektorit privat dhe pothuajse gjysma e totalit të financimit për projektet e gjelbra. BERZH nënshkroi projekte me vlerë 51 milionë euro për institucionet financiare, kryesisht për financimin e NVM-ve, të cilat përfshinin një instrument inovativ të Garancisë për Rritje me vlerë 20 milionë euro.
Një pjesë e konsiderueshme e fondeve është zotuar për adresimin e nevojave të sektorit publik në Kosovë, me 20 milionë euro për ndërtimin e një impianti të ri për trajtimin e ujërave të zeza në qytetin e Ferizajt, për parandalimin e ndotjes dhe uljen e emetimeve të gazeve serrë.
Ndërsa, në Shqipëri – Banka investoi 146 milionë euro financime të reja nëpërmjet 23 projekteve, me theks të veçantë në sektorin privat dhe energjinë e rinovueshme. Përveç kësaj, BERZH mobilizoi një financim rekord prej 166 milionë eurosh nga huadhënës të tjerë krahas financimit të vet në projekte. Viti 2023 ishte i fortë për sa i përket përpjekjeve të vazhdueshme të Bankës për të ndihmuar Shqipërinë në shkallëzimin e burimeve të rinovueshme përmes politikave dhe investimeve. Përfundimi me sukses i ankandit të parë publik për energjinë e erës në korrik 2023 ishte një moment historik i jashtëzakonshëm, i arritur me asistencën teknike të Bankës, si dhe një hua prej 29 milionë eurosh nga BERZH për një termocentral solare 140 MW në Karavasta me Bankën që gjithashtu ankoroi një vlerë prej € Struktura e financimit prej 99 milionë euro për projektin.
BERZH vazhdoi mbështetjen e saj të fortë për sektorin financiar të vendit, me më shumë se 80 milionë euro në financim dhe lehtësira për ndarjen e rrezikut për bankat partnere për të mbështetur kreditimin për SME-të lokale, shtylla kurrizore e ekonomisë së vendit. Veçanërisht, Banka nisi programin e saj kryesor Rinia në Biznes në vend në gusht dhe dha të parën në rajon kredinë e pranueshme për MREL në tetor për Raiffeisen Bank Albania.
Ndërkaq, në Bosnje dhe Hercegovinë, Banka nënshkroi një total prej 218 milion € investime të reja nëpërmjet 15 projekteve në 2023. Në shkurt, presidenti i BERZH-it Odile Renaud-Basso vizitoi vendin, duke nënshkruar një kredi sovrane prej 25 milion € për linjën e re të tramvajit në Sarajevë. Një tjetër moment historik erdhi në fund të vitit me një hua prej 110 milion € për të bashkëfinancuar seksionin veri-jug të Mostarit të Korridorit Vc. Huaja është e bashkëfinancuar nga bankat vendase dhe një grant i konsiderueshëm nga BE, duke e çuar më pranë përfundimit autostradën prej 325 km, projektin më të madh të ndërtimit në vend. Gjatë gjithë vitit, Banka vazhdoi gjithashtu rrjedhjen e financave drejt ekonomisë reale përmes më shumë se 30 milionë euro linja krediti për bankat e saj partnere për huadhënie të mëtejshme për bizneset vendase, me fokus të veçantë në ekonominë e gjelbër.
Banka financoi gjithashtu 80 milionë euro në Mal të Zi dhe mobilizoi 25 milionë euro për të mbështetur investimet publike dhe private, për të cilat financat e gjelbra përbënin 79 për qind. BERZH dha një kredi për të financuar blerjen, ndërtimin dhe funksionimin e një ferme të re me erë 55 MË pranë fshatit Gvozd. Huaja më e madhe në Malin e Zi deri më sot, ajo synon të mbështesë axhendën e dekarbonizimit të vendit dhe tranzicionit të energjisë. Në sektorin privat, BERZH nënshkroi një marrëveshje kredie me Voli, zinxhiri më i madh i shitjes me pakicë ushqimore në Mal të Zi, për të blerë dhe instaluar panele diellore për të furnizuar objektet e tij dhe për të ofruar stacione karikimi për automjetet elektrike.
Kurse, në Maqedoninë e Veriut, Banka investoi 259 milionë euro përmes 17 projekteve në vitin 2023, shumica e të cilave ishin në ekonominë e gjelbër. Viti ishte një nga shumë të parët në vend: BERZH dha një kredi sovrane prej 55 milionë euro për investimin e parë mbarëkombëtar të Maqedonisë së Veriut në infrastrukturën e mbetjeve të ngurta dhe dha kreditë e saj të para në kuadër të Programit Green Finance Facility dhe Youth in Business. . Përtej investimeve, BERZH ndihmoi Maqedoninë e Veriut të hartojë dhe lançojë Platformën e Investimeve të Tranzicionit të Drejtë Energjisë në COP28, një moment historik për vendin historikisht të varur nga qymyri, për të ndihmuar në heqjen e qymyrit dhe instalimin e 1.7 GË energji të rinovueshme deri në vitin 2030.
Në anën tjetër, Serbia mori financim rekord prej 846 milionë euro, duke e bërë atë tregun e pestë më të madh të BERZH vitin e kaluar. Energjia ishte në qendër të vëmendjes, me një paketë financiare prej 300 milionë euro për ndërmarrjen e energjisë elektrike EPS, së bashku me asistencën teknike për të mbështetur reformat. BERZH ka luajtur gjithashtu një rol kyç në përgatitjen dhe përfundimin me sukses të ankandit të parë të energjisë së rinovueshme. Ky ishte i pari në një plan tre-vjeçar për 1300 MË energji të rinovueshme. Në sektorin e infrastrukturës, Banka investoi kapital në kullat e telekomit dhe vazhdoi financimin e hekurudhave nëpërmjet një kredie për Srbija Voz. Për herë të parë, BERZH investoi gjithashtu në infrastrukturën që mundëson inovacionin me një hua prej 80 milionë eurosh për parqet shkencore dhe teknologjike të Nishit, Çaçakut dhe Krushevcit dhe kampusit Bio4. Në sektorin privat, Banka promovoi investimet e huaja direkte, në parqe të mëdha të shitjes me pakicë, për shembull, dhe mbështeti SME-të lokale me më shumë se 300 milionë euro në kredi dhe financim tregtar përmes bankave të saj partnere vendase.
Deri më sot, BERZH ka investuar më shumë se 18 miliardë euro në Ballkanin Perëndimor, shumica e të cilave ka shkuar në mbështetje të sektorit privat. Ballkani Perëndimor është një rajon prioritar për BERZH-in, dhe mbetet investitori më i madh institucional.
