Shumë organizata joqeveritare në Ballkanin Perëndimor kanë mbetur të bllokuara pasi presidenti i SHBA-së Donald Trump ngriu papritur ndihmën e huaj për tre muaj.
Disa nga grupet mbështeten në financimin e Agjencisë së SHBA-së për Zhvillim Ndërkombëtar (USAID) për t’i shërbyer komuniteteve të margjinalizuara. Financime të tjera janë përdorur për të promovuar reforma jetike në gjyqësor dhe në sektorët e financave dhe energjisë.
Në Kosovë, USAID-i ka promovuar rritjen ekonomike, duke ndihmuar bizneset e vogla dhe të mesme, si dhe integrimin e vendit në Bashkimin Europian dhe institucionet euroatlantike. Shtetet e Bashkuara kanë investuar 2 miliardë dollarë (1.93 miliardë euro) në Kosovë që nga viti 1999, duke përfshirë mbi 1 miliard dollarë nga USAID, shkruan Associated Press, transmeton Gazeta Express.
Pas urdhrit të Trump, të gjitha programet dhe grantet pa përjashtim të miratuara nga Sekretari i Shtetit që përdorin fondet e ndihmës së huaj janë ndërprerë. Vetëm programet e ndihmës humanitare për shpëtimin e jetës duhet të vazhdojnë ose të rifillojnë punën, sipas një përgjigjeje të USAID-it për Associated Press.
Blendi Hasaj i Institutit GAP, një institut i politikave publike, tha se USAID ka pezulluar financimin për 18 projekte me vlerë rreth 162 milionë dollarë, duke ndikuar tek institucionet publike të përfshira në tatimet, proceset e prokurimit dhe fusha të tjera.
Ariana Qosaj-Mustafa, kryetare e Rrjetit të Grave të Kosovës, një ombrellë për rreth 140 organizata joqeveritare, tha se disa organizatave u është ndalur financimi.
“Të gjithë janë të pasigurt se çfarë do të ndodhë dhe si do të vazhdojë kjo”, tha ajo. “Kjo është shumë shqetësuese, veçanërisht në rajonin tonë, ku kemi paqëndrueshmëri dhe paqëndrueshmëria financiare mund të shkaktojë edhe më shumë trazira të mundshme”.
Ngrirja e fondeve për projekte të lidhura me gjininë dhe diversitetin është një shqetësim i veçantë në vendin konservator. Ndihma e SHBA-së ka mbështetur grupet e grave, të drejtat e grave, të drejtat e pronës, zhvillimin ekonomik dhe më shumë.
“Kjo mund t’i lërë grupet e grave të bllokuara dhe të pambështetura”, tha Mustafa.
“Duhet të shohim se çfarë do të ndodhë dhe si do të vazhdojë diversiteti gjinor – në çfarë formash”.
“Ky do të jetë një sinjal i fortë për Bashkimin Europian për të dhënë më shumë mbështetje, jo vetëm financiarisht, por çdo lloj mbështetjeje”, shtoi ajo.
Përpjekjet e BE-së dhe Shteteve të Bashkuara për të normalizuar Kosovë-Serbi kanë sjellë pak ndryshime, shkruan AP.
Milorad Dodik, president i një pjese të Bosnjës të dominuar nga serbët, përshëndeti pezullimin e ndihmës së huaj të SHBA-së, e cila tha ai u përdor për të “dehumanizuar” shoqëritë dhe “eliminuar” politikanët në mbarë botën.
Emina Bosnjak, drejtore ekzekutive e Qendrës së Hapur të Sarajevës, tha se shumë grupe të margjinalizuara do të përjetojnë ndikime negative sepse diskriminimi, dhuna dhe gjuha e urrejtjes ishin tema për të cilat USAID promovoi ndërgjegjësimin dhe angazhimin.
“Tregimet më të forta që qëndrojnë kundër të drejtave të njeriut dhe qëndrojnë kundër demokracisë dhe sundimit të ligjit në fakt do të bëhen më të dukshme”, tha ajo.
Komisioni Europian po ndjek nga afër zhvillimet në lidhje me ndihmën e USAID-it për Ballkanin Perëndimor, tha një zëdhënës.
“Sapo të ketë qartësi përsa i përket shkallës dhe fokusit të USAID-it në të ardhmen, Komisioni do të vlerësojë çdo ndikim të mundshëm në objektivat tona”, tha ai në një përgjigje për Associated Press.
