Rregullat e reja fiskale të BE-së duhet t’u përgjigjen dy pyetjeve të thjeshta: a do ta ndihmojnë ato të rritet ekonomia e saj? A do t’i ndjekin vendet këto rregulla? Pakti i Stabilitetit dhe Rritjes nuk mori rezultate të larta për asnjërin nga kriteret. Klauzola që shtetet anëtare të mbajnë deficitet e tyre vjetore në 3% të PBB-së dhe borxhin e tyre total publik në 60% të PBB-së u la mënjanë dhe u hoq plotësisht gjatë pandemisë: në mars 2020 Komisioni apeloi për një “rrugë të përgjithshme shpëtimi”, duke i lejuar vendet të shpenzojnë lirshëm gjatë krizës.
Përjashtimi skadon në fund të vitit 2023. Meqenëse qeveritë kombëtare kontrollojnë vendimet fiskale, por normat e interesit dhe reputacioni i euros zbatohen kudo, Bashkimi Europian vendosi që kishte nevojë për mburoja mbrojtëse për t’i mbajtur anëtarët e saj të disipliniar, madje edhe ata që deri tani kanë ruajtur monedhën e tyre.
Rregullat e mëparshme fiskale parashikonin sanksione të nivelit të lartë, por autoritetet kompetente nuk ishin në gjendje t’i zbatonin ato. Në vitin 2003, për shembull, Komisioni Europian shmangi gjobitjen e Francës dhe Gjermanisë për shkeljen e objektivave, dhe në vitin 2019 kërcënimet për të gjobitur Italinë 3.4 miliardë euro gjithashtu nuk shkuan askund.
Të gjitha palët bien dakord që rregullat duhet të ndryshojnë, por jo se si do të duket regjimi i ri ose kush do ta zbatojë atë. Në nëntor, komisioni prezantoi vizionin e tij dhe pritet të paraqesë projektligjin përkatës në javët në vijim.
Sipas të dhënave paraprake, vendet do të paraqesin një plan rregullator fiskal katërvjeçar dhe do të negociojnë kursin e tij me autoritetet e BE-së. Qeveritë kombëtare mund të kërkojnë më shumë kohë për të përmbushur objektivat e tyre nëse mund të justifikojnë shpenzime shtesë përmes angazhimeve për investime dhe reforma.
Zbatuesit e politikave fiskale nuk duan t’i japin Brukselit shumë pushtet për të arritur marrëveshje dhe shqetësohen se fleksibiliteti ndaj objektivave mund të çojë në kompromise të dëshiruara. FMN dhe vende si Gjermania duan realizimin e të paktën disa objektiva të vështira që Komisioni Europian nuk do të jetë në gjendje t’i anashkalojë. /Scan tv/
