E ngulitur në Laplandën suedeze me dëborë është një minierë ari e ditëve moderne. Por në vend të kazmave dhe lopatës, ajo është e mbushur me mijëra kompjuterë.
Këto makineri, të njohura si pajisje minerare, po punojnë gjatë gjithë kohës për të gjetur njësi të reja të kriptomonedhës – në këtë rast, ethereum, tokeni i dytë më i madh në botë.
Për ta bërë këtë, ata duhet të konkurrojnë me të tjerët anembanë botës për të gjetur përgjigjen e një enigme komplekse matematikore, e cila rritet në vështirësi pasi gjithnjë e më shumë kompjuterë, të njohur si “minatorët”, i bashkohen rrjetit. Qëllimi është të garantohet siguria e sistemit dhe të parandalohet mashtrimi.
I gjithë procesi mbështetet nga diçka e njohur si “prova e punës”. Dhe përdor një sasi tepër të madhe energjie. Bitcoin, monedha digjitale më e madhe në botë, gjithashtu përdor këtë kornizë. Tani konsumon aq energji sa shtete të tëra.
Qeveritë në mbarë botën janë shumë të shqetësuara. Disa vende, si Kina, kanë shkuar aq larg sa të ndalojnë plotësisht minierat e kriptove.
Kalimi te burimet e rinovueshme
Miniera në fjalë, një ndërtesë e ngjashme me magazinat e vendosur në qytetin ushtarak të Bodenit, strehon 15,000 nga këto platforma minerare në total. Në 86,000 metra katrorë, është më i madh se një fushë standarde futbolli.
Objekti drejtohet nga Hive Blockchain, një firmë kanadeze që fokusohet në përdorimin e energjisë së gjelbër dhe të rinovueshme për të nxjerrë kripto. Operacioni suedez i Hive mundësohet nga një hidrocentral lokal në Boden, në veri të vendit. Rajoni është i njohur për tepricën e energjisë elektrike të lirë dhe të rinovueshme.
“Në veri të Suedisë, 100% e energjisë elektrike është ose e bazuar në energjinë hidrike ose të erës,” tha Johan Eriksson, një këshilltar në Hive. “Është 100% e rinovueshme.”
Eriksson thotë se kriptot po përdorin kapacitet të tepërt të energjisë që përndryshe do të ishte shpërdorur – me fjalë të tjera, nuk kërkohet nga familjet në rajon. Por sasia e madhe e fuqisë që nevojitet për të kryer operacione si të Hive ka alarmuar zyrtarët.
Finansinspektionen, mbikëqyrësi suedez i financave, po i bën thirrje Bashkimit Evropian të ndalojë minierat e kriptove për shkak të përdorimit të tij të madh të energjisë.
“Përdorimi i gjerë i energjisë së rinovueshme për minierat e kripto-aseteve mund të rrezikojë qëllimet klimatike të Suedisë,” tha për CNBC Victoria Ericsson, një zëdhënëse e agjencisë.
Zhvillimi i automjeteve elektrike, baterive dhe çelikut pa fosile duhet të ketë përparësi ndaj minierave të kriptove, tha ajo.
A mjafton dekarbonizimi?
Firma e kriptos Zumo me bazë në Edinburg është pjesë e Marrëveshjes Crypto Climate, një koalicion kompanish që synon të arrijë emetime neto zero në industrinë e kriptove deri në vitin 2030.
Kirsteen Harrison, këshilltarja e politikave klimatike të Zumo, thotë se iniciativa është duke punuar në një pjesë të softuerit që do të jetë në gjendje të verifikojë burimin e energjisë së përdorur në minierat e kriptove si të rinovueshme.
“Ka mjaft prova që po ndodhin me këtë për momentin,” tha ajo. “Nëse kjo është e suksesshme, atëherë shpresojmë se do të filtrohet në pjesën tjetër të sektorit.”
Thjesht dekarbonizimi i prodhimit të kriptomonedhave mund të mos jetë i mjaftueshëm, sipas disa aktivistëve.
Greenpeace dhe grupe të tjera mjedisore po bëjnë thirrje që komuniteti i bitcoin të zëvendësojë mekanizmin e tij të “provës së punës” me një të quajtur “provë e aksioneve”. Kjo do të hiqte koston e madhe llogaritëse të verifikimit të transaksioneve të reja kripto.
Ethereum është aktualisht në mes të një tranzicioni të gjatë drejt “provës së aksioneve”, një lëvizje që avokatët thonë se do të reduktonte konsumin e tij të energjisë me mbi 99%. Dhe kripto të tjera, si cardano dhe solan, tashmë funksionojnë me prova të rrjeteve të aksioneve.
Por, siç shpjegon Harrison, largimi i një kriptomonedhe si bitcoin nga prova e punës është më e lehtë të thuhet sesa të bëhet.
Jo të gjithë janë në bord
Megjithëse Hive dhe firmat e tjera të kriptos po kthehen gjithnjë e më shumë në energjinë e gjelbër për të ushqyer operacionet e tyre, ka shumë të tjerë që nuk janë ende në bord me kalimin tek burimet e rinovueshme.Disa po përdorin qëllimisht gazin.
Që kur Kina ndaloi minierat e kriptove, mbështetësit e bitcoin kishin shpresuar se kjo do ta bënte kriptomonedhën më të gjelbër.
Por një studim në shkurt zbuloi se miniera e bitcoin-it u bë më e pistë vetëm në vitin 2021, me minatorët që në fakt vërshuan në rajone që varen më shumë nga qymyri dhe lëndët djegëse të tjera fosile, duke përfshirë Kazakistanin dhe shtetet jugore të SHBA si Teksasi dhe Kentaki.
Një pjesë e problemit është natyra e decentralizuar e kriptomonedhave si bitcoin. Ndërsa tani ka grupe të ndryshme që pretendojnë të përfaqësojnë industrinë, bitcoin nuk ka autoritet qendror dhe kushdo mund të marrë pjesë në rrjet.
/cnbc
