Rubla e Rusisë arriti në 52.3 për dollar të mërkurën, një rritje prej rreth 1.3% një ditë më parë dhe niveli më i fortë që nga maji 2015. Kjo është një botë larg rënies së saj në 139 për dollar në fillim të marsit, kur SHBA dhe Bashkimi Europian filluan vendosjen e sanksioneve të paprecedentë ndaj Moskës në përgjigje të pushtimit të saj në Ukrainë. Rritja mahnitëse e rublës në muajt në vijim i ka dhënë karburant Kremlinit si “provë” se sanksionet perëndimore nuk po funksionojnë.
“Ideja ishte e qartë: shtypni ekonominë ruse me dhunë,” tha Presidenti rus Vladimir Putin javën e kaluar gjatë Forumit Ekonomik Ndërkombëtar të Shën Petersburgut. “Ata nuk patën sukses. Natyrisht, kjo nuk ndodhi.”
Në fund të shkurtit, pas rënies fillestare të rublës dhe katër ditë pasi filloi pushtimi i saj në Ukrainë më 24 shkurt, Rusia gati më shumë se dyfishoi normën bazë të interesit të vendit në 20% nga 9.5% e mëparshme. Që atëherë, vlera e monedhës është përmirësuar deri në atë pikë sa ka ulur tre herë normën e interesit për të arritur në 11% në fund të majit. Rubla në fakt është bërë aq e fortë sa banka qendrore e Rusisë po merr në mënyrë aktive masa për ta dobësuar atë, nga frika se kjo do t’i bëjë eksportet e tyre më pak konkurruese.
Por çfarë qëndron në të vërtetë pas rritjes së monedhës dhe a mund të mbahet ajo e qëndrueshme?
Arsyet janë, për ta thënë thjesht: çmimet jashtëzakonisht të larta të energjisë, kontrollet e kapitalit dhe vetë sanksionet. Rusia është eksportuesi më i madh në botë i gazit dhe eksportuesi i dytë më i madh i naftës. Klienti i saj kryesor? Bashkimi Europian, i cili ka blerë miliarda dollarë energji ruse në javë, ndërsa në të njëjtën kohë përpiqet ta ndëshkojë atë me sanksione.
Dhe ndërsa shumë vende të BE-së synojnë të shkurtojnë varësinë e tyre nga importet ruse të energjisë, ky proces mund të zgjasë me vite – në vitin 2020, blloku u mbështet në Rusi për 41% të importeve të gazit dhe 36% të importeve të saj të naftës, sipas Eurostat.
Kontrollet e kapitalit ose kufizimi i qeverisë për daljen e valutës së huaj nga vendi i saj kanë luajtur një rol të madh këtu, plus fakti i thjeshtë që Rusia nuk mund të importojë më shumë falë sanksioneve, që do të thotë se po shpenzon më pak nga paratë e saj duke blerë sende nga gjetkë.
Për shkak se Rusia tani është e shkëputur nga sistemi bankar ndërkombëtar SWIFT dhe e bllokuar nga tregtimi ndërkombëtar në dollarë dhe euro, ajo është lënë në thelb të tregtojë me veten. Kjo do të thotë se ndërsa Rusia ka krijuar një vëllim të frikshëm rezervash valutore që forcojnë monedhën e saj në vend, ajo nuk mund t’i përdorë ato rezerva për t’i shërbyer nevojave të saj të importit, falë sanksioneve.
Kursi i këmbimit të rublës është me të vërtetë një kurs Potemkin, sepse dërgimi i parave nga Rusia jashtë vendit duke pasur parasysh sanksionet si ndaj individëve rusë ashtu edhe ndaj bankave ruse është tepër e vështirë, për të mos përmendur kontrollet e kapitalit të vetë Rusisë. Në politikë dhe ekonomi, Potemkin u referohet fshatrave të rreme që supozohet se u ndërtuan për të ofruar një iluzion prosperiteti për perandoreshën ruse Katerina e Madhe.
A pasqyron kjo ekonominë aktuale ruse?
A do të thotë fuqia e rublës se bazat ekonomike të Rusisë janë të shëndosha dhe i kanë shpëtuar goditjes së sanksioneve? Jo kaq shpejt, thonë analistët. Ministria e Ekonomisë e Rusisë tha në mesin e majit se pret që papunësia të arrijë gati 7% këtë vit dhe se një kthim në nivelet e vitit 2021 nuk ka gjasa deri në vitin 2025.
Që nga fillimi i luftës së Rusisë në Ukrainë, mijëra kompani ndërkombëtare janë larguar nga Rusia, duke lënë pas vetes një numër të madh rusësh të papunë. Investimet e huaja kanë marrë një goditje masive dhe varfëria pothuajse u dyfishua vetëm në pesë javët e para të luftës, sipas agjencisë federale të statistikave të Rusisë, Rosstat./Scan TV/
